Dernier des douze actes du corps d’émanation suprême du Bouddha
Le passage en l’au-delà des peines
Il révéla le mode du nirvana sans localisation
Et ses reliques se répandirent dans le monde entier.
Après l’accomplissement de ces actes, il abandonna les facteurs vitaux, consacra les articles de sa vie religieuse et se rendit successivement à Vaishali et dans d’autres villes, pendant qu’apparaissaient de très puissants présages. Là, il donna des conseils pour le futur sur la manière de distinguer ce qu’est Dharma de ce qui ne l’est pas :
Prenez pour la doctrine du Maître ce qui s’accorde avec la collection des soutras, figure dans [la corbeille de] la discipline et n’entre pas en conflit avec la réalité.
De Chunda, un fils de forgeron, il reçut son dernier repas, et dans la ville de Kushinagara, entre deux arbres sala, il s’installa sur sa dernière couche dans la posture du lion : il porta alors à son esprit les notions de clarté, d’attention, de vigilance et d’au-delà des peines, expliqua à Ananda les trois groupes de merveilleux enseignements, l’instruisit et convertit, parmi d’autres, un roi des gandharvas nommé Sunanda et le sage errant Subhadra. Après avoir transmit la manière de poursuivre les activités du Maitre en récitant le Soutra de la libération individuelle une fois par quinzaine, il entra dans l’équanimité des recueillements, dans l’ordre ascendant et inverse, et de nouveau, à partir du point culminant du quatrième recueillement, il atteignit la vision pacifiée immuable et montra le mode de l’au-delà des peines dans l’espace sans demeure.
Pendant sept jours, les hommes et les dieux lui firent de sublimes et prodigieuses offrandes, puis les Mallas portèrent sa dépouille au pied du stoupa de Makutabandhana. Après que les quatre grands auditeurs inégalés sur terre et d’autres lui aient rendu hommage, le bûcher s’enflamma de lui-même et les restes de son corps devinrent un amas de reliques semblables à des graines de moutarde. Le roi Ajatashatru du Magadha, les membres du clan Licchavi de Vaishali et d’autres le divisèrent en huit parts. Pour chaque part un stoupa fut bâti dans leurs régions respectives où furent instaurées de vastes fêtes religieuses au cours desquelles de somptueuses offrandes leur étaient faites. Les dieux Trente-trois, le roi des nagas dans la ville de Ramagrama et d’autres, se répartirent les quatre canines du Bouddha et les vénérèrent. La part des reliques dévolues à Ajatashatru fut récupérée par le roi du Dharma Ashoka qui en une nuit érigea dix millions de stupas dans le monde du Jambu. Plus tard, ces reliques devinrent « la couronne de joyaux de l’intelligence » qui agit pour le bien.
En résumé, ces reliques irradièrent le monde et se multiplièrent, accomplissant les actes incommensurables du Bouddha.
Extrait de l’Encyclopédie des connaissance de Jamgön Kongtrul
Livre 2 – Chapitre 3
Traduit du tibétain par Tchamé Dawa – Eussel Longyé en 2012, pour le bien de tous les êtres.
Toute erreur ou approximation lui revient !
།མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་པའི་ཚུལ་བསྟན་ཞིང་།
།སྐུ་གདུང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་མཛད།
།དེ་ལྟར་མཛད་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྐབས་སྐུ་ཚེའི་འདུ་བྱེད་ནི་བཏང་། འཚོ་བའི་འདུ་བྱེད་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་ལྟས་ཆེན་པོ་སྣང་བར་གྱུར་པ་དང་ལྷན་ཅིག་གྲོང་ཁྱེར་ཡངས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པར་རིམ་གྱིས་གཤེགས་ཏེ་སླད་མའི་དུས་ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ན།
དོ་སྡེ་དང་མཐུན་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཆོས་ཉིད་དང་མི་འགལ་ན་སྟོན་པའི་བསྟན་པར་ཟུང་ཞིག་པ་སོགས་གདམས་ནས
མགར་བའི་བུ་ཙུནྡ་ལས་བཤོས་ཀྱི་ཐ་མ་གསོལ་ཏེ་གྲོང་ཁྱེར་རྩྭ་ཅན་ཏུ་ཤིང་སྭ་ལ་ཟུང་གི་བར་ཐ་མའི་གཟིམས་ཁྲི་ལ་སེང་གེའི་ཉལ་སྟབས་ཀྱིས་བཞུགས་ཏེ་སྣང་བའི་འདུ་ཤེས་དང་། དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། མྱ་ངན་ལས་འདའ་བའི་འདུ་ཤེས་ཐུགས་ལ་མཛད། ཀུན་དགའ་བོ་ལ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་བཞི་ཚན་གསུམ་བསྟན་ཞིང་ཞལ་གྱི་གདམས་པ་སྩལ། དྲི་ཟའི་རྒྱལ་པོ་རབ་དགའ་དང་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་རབ་བཟང་སོགས་བཏུལ། ཟླ་བ་ཕྱེད་ཕྱེད་དུ་སོ་སོར་ཐར་པའི་མདོ་འདོན་པས་སྟོན་པའི་མཛད་པ་མཛད་པ་སོགས་གདམས་ནས་ལུགས་འབྱུང་དང་ལུགས་ལྡོག་གི་བསམ་གཏན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་ནས། སླར་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་རབ་མཐའ་ལ་བརྟེན་ནས། ཞི་བ་མི་གཡོ་བའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་བརྙེས་ཏེ་མི་གནས་པའི་དབྱིངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚུལ་བསྟན། ཞག་བདུན་ཏུ་ལྷ་དང་མིའི་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་མཆོད་ཅིང་སྐུ་གདུང་གྱད་ཀྱིས་དབུ་རྒྱན་བཏགས་པའི་མཆོད་རྟེན་གྱི་དྲུང་དུ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་སའི་སྟེང་དུ་ཟླ་མེད་པའི་ཉན་ཐོས་ཆེན་པོ་བཞི་ལ་སོགས་པས་མཆོད་ཅིང་མེ་རང་འབར་དུ་གྱུར་པས་གདུང་རྣམས་ཡུངས་འབྲུ་ལྟ་བུའི་རིང་བསྲེལ་གྱི་ཕུང་པོར་གྱུར་པ་མ་ག་དྷཱའི་རྒྱལ་པོ་མ་སྐྱེས་དགྲ་དང་། ཡངས་པ་ཅན་གྱི་ལི་ཙྪ་བཱི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆ་བརྒྱད་དུ་བགོས་ཏེ་སོ་སོའི་ཡུལ་དུ་མཆོད་རྟེན་བརྩིགས་ཤིང་དུས་སྟོན་ཆེན་པོར་བཙུགས་ནས་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོས་མཆོད། ཚེམས་མཆེ་བ་བཞི་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་སྒྲ་སྒྲོགས་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་སོགས་ཀྱིས་སོ་སོར་ཐོབ་ནས་མཆོད། མ་སྐྱེས་དགྲའི་གདུང་སྐལ་རྣམས་ཕྱིས་ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱིས་བླངས་ཏེ་ཛམྦུའི་གླིང་དུ་མཆོད་རྟེན་བྱེ་བ་ནུབ་གཅིག་ལ་བཞེངས་པ་དང་། མ་འོངས་པ་ན་དེ་དག་ནོར་བུ་ཏོག་གི་བློ་གྲོས་སུ་གྱུར་ནས་དོན་མཛད་པ་སོགས་མདོར་ན་སྐུ་གདུང་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་ཤིང་འཕེལ་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་ཡས་པ་མཛད་དོ།